Retrospekcja olimpijska: Ateny 1896

Jak już wiemy, Igrzyska Olimpijskie w Tokio nie odbędą się w wyznaczonym wcześniej terminie przez pandemię koronawirusa. Jednak by poczuć ten wyjątkowy czas, postanowiliśmy przybliżyć Wam, naszym czytelnikom, wcześniejsze edycje tej imprezy, zaczynając od tych z roku 1896.

 

Na mocy dekretu Teodozjusza Wielkiego z 393 roku zakazano rozgrywania igrzysk olimpijskich, a to z racji tego, iż władca uważał je za pogańskie zwyczaje. Grecy nie mogli wiedzieć, że aby ponownie oglądać zmagania sportowców, przyjdzie im czekać ponad 1500 lat! Żaden z kolejnych władców po cesarzu nie zniósł tego dekretu. Dopiero pod koniec lat 90. XIX wieku pewien francuski baron, postanowił odnowić ideę igrzysk. 

 

Tym człowiekiem był Pierre de Coubertin, który na nowo nakreślił zasady tej imprezy. Zależało mu również na tym, by przywrócić pokój i jedność na czas zmagań sportowców dokładnie w taki sposób, jak w czasach starożytnych. Pojęcie pokoju bożego, czyli zaprzestania jakichkolwiek konfliktów w czasie rozgrywania zawodów, było idealnym rozwiązaniem w tamtym okresie,  w którym toczyło się wiele wojen i bitew czy to o terytoria w samej Europie, czy to o kolonie w Afryce. Oprócz tego Coubertin opracował zasady: Karty Olimpijskiej, olimpijskiego protokołu, programu otwarcia i zamknięcia igrzysk, a także sformułował olimpijskie przyrzeczenie. Co ważne uważał sport nie tylko za środek hartowania ciała, ale przede wszystkim za uniwersalną metodę wychowania współczesnego człowieka w duchu pokoju. Idea ta stała się podstawą nowożytnego ruchu olimpijskiego.

 

Pomysł Francuza początkowo nie zachwycał gości obrad Unii Francuskich Stowarzyszeń Atletycznych w Sorbonie w 1892, jednak udało doprowadzić się już dwa lata później do utworzenia Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, który zadecydował o wskrzeszeniu igrzysk. Pierwsze nowożytne zmagania miały odbyć się w Atenach, by nawiązać do olimpijskich tradycji.

 

Wydawało się, że po utworzeniu MKOI i zdobyciu poparcia do wznowienia startów olimpijczyków, nic innego nie zagrozi tej imprezie. Jednak rzeczywistość była zgoła inna. Chodziło oczywiście o kwestie finansowe. Sfinansowanie tak wielkiego przedsięwzięcia wymagało znacznych środków, a ta perspektywa nie podobała się Grekom. Zorganizowano jednak kilka zbiórek, w które włączyła się grecka diaspora, rodzina królewska, a także Jeorjos Awerof. Biznesmen postanowił sam podjąć się zadania odbudowy Stadionu Panateńskiego i przeznaczył niemal milion drachm na ten cel! Kiedy już wszyscy byli pewni, że igrzyska odbędą się zgodnie z planem, zdecydowano o wyborze dyscyplin. Zawodnicy rywalizowali w: gimnastyce, kolarstwie, strzelectwie. lekkoatletyce, pływaniu, szermierce, tenisie, zapasach i podnoszeniu ciężarów. Co ważne, kobiety nie mogły startować w zawodach. To samo tyczyło się tzw. zawodowych sportowców. Tym mianem określano osoby, które utrzymywały się ze sportu, a więc również i nauczyciele.

 

6 kwietnia 1896 roku o godzinie 15 w końcu oficjalnie otworzono nowożytne Igrzyska  Olimpijskie. W zmaganiach wzięło udział 245 zawodników z trzynastu krajów. 

 

Pierwszym mistrzem olimpijskim w nowożytnej historii został James Connoly. Zawodnik z USA wygrał konkurs trójskoku z wynikiem 13,71, co na tamten czas było rewelacyjnym osiągnięciem. Drugi Alexandros Touferis był gorszy od niego o ponad metr! Amerykanin wywalczył w Atenach również srebro w skoku wzwyż i brąz w skoku w dal. Co ciekawe, Connoly, by rywalizować na igrzyskach, stracił przez wyjazd możliwość zdania sesji egzaminacyjnej na Harvardzie! Jednak po powrocie udało mu zdać wszelkie zaległości i ukończyć studia. 

 

W pozostałych konkurencjach z lekkiej atletyki Grecy triumfowali tylko raz - w maratonie wygrał Spiridon Luis. W większości zwyciężali Amerykanie, którzy zdobyli aż 9 z 12 możliwych złotych medali.

 

W pływaniu nie miał sobie równych Alfred Hajos. 18-latek wywalczył dwa najcenniejsze krążki na dystansie 100 i 1200 metrów. Węgrowi nie przeszkodziła w wygranych nawet niesamowicie zimna woda, która miała około 13 stopni. 

 

W podnoszeniu ciężarów królowało dwóch zawodników - Viggo Jensen i Launceston Elliot. Szli łeb w łeb w dźwiganiu oburącz. Obaj zawodnicy uzyskali taki sam wynik. Król Jerzy I zdecydował o zwycięstwie Duńczyka, a więc pierwszego z wymienionych sportowców, jednak to nie spodobało się Brytyjczykom. Doszło do dogrywki, aczkolwiek ani jeden, ani drugi sztangista nie był w stanie poradzić sobie z zadaniem. Ostatecznie wygrał Jensen, a Elliot stanął na wyższym stopniu podium w podnoszeniu jednorącz.

 

W pozostałych dyscyplinach dominowali głównie Amerykanie, Grecy i Niemcy i to właśnie te nacje stworzyły podium klasyfikacji medalowej. USA zdobyło 20 medali (11 złotych), Grecja 46 (10), a Niemcy 13 (6).

 

Zmagania zakończono 15 kwietnia. Król Grecji, Jerzy I chciał, aby Ateny były gospodarzem każdych igrzysk, jednak Pierre de Coubertin chciał rozprzestrzeniać ideę olimpijską na cały świat, dlatego kolejne zmagania w 1900 roku odbyły się już w Paryżu.